Biotoop
De biotoop wordt gevormd door vochtige bossen, houtwallen en lanen met bomen en dikke takken die recent zijn doodgegaan. Ook meer solitaire liggende, staande of opgestapelde gezaagde boomstammen kunnen gekoloniseerd worden. Ook losse takken op de grond zijn vaak geschikt. Onbekend is of dode takken in bomen bewoond worden, maar dit is sterk te verwachten. De larve van de kever leeft twee jaar achter de schors van vers dode bomen of takken en ook de volwassen kever leeft het grootste deel van zijn leven achter schors. Populier is in Nederland de absolute favoriete boom voor de soort en dat komt met name omdat in populierenbossen zeer frequent vers dood hout beschikbaar komt. Echter ook de meeste andere loofbomen en zelfs enkele naaldboomsoorten worden bewoond.
De exacte vindplaats van een vermiljoenkever zegt niet zo veel. Ten eerste wordt de soort alleen steekproefsgewijs bemonsterd om zo veel mogelijk biotoop te ontzien. Ten tweede leeft de vermiljoenkever niet in standvastige populaties in een boomstam. Het is een pioniersoort die zeer goed kan vliegen. Gaat een boom of een tak in een gebied dood, dan kan het vrouwtje daar in de periode februari-juni haar eitjes in leggen waarna de betreffende locatie vervolgens enkele jaren als leefgebied fungeert. Het is daarom ook noodzakelijk dat, bij het aantonen van de vermiljoenkever in een bepaald gebied, er in het hele bos en ook bij solitaire bomen rekening met de soort wordt gehouden.
Bescherming
Het voorkomen van de vermiljoenkever in een gebied brengt uitdagingen met zich mee. De biotoop, dikke afgestorven takken en bomen die recent zijn doodgegaan, is strikt beschermd. Bij werkzaamheden in het bos en bij het verwijderen van ‘gevaarlijke bomen en takken’ dienen daarom goede plannen te worden gemaakt die bij een ontheffingsaanvraag gevoegd dienen te worden. De aanwezigheid van de vermiljoenkever betekent ook dat de instandhouding van het areaal vochtig bos én het volume dood hout nu en in de toekomst aandachtspunten zijn om daarmee de door de Europese Habitatrichtlijn geëiste duurzame staat van instandhouding te kunnen garanderen.
Beleidskader
Nederlandse natuur wordt sinds 1 januari 2024 beschermd onder de Omgevingswet (voorheen Wet Natuurbescherming). De vermiljoenkever wordt daaronder beschermd door het beschermingsregime van de Habitatrichtlijn, verdrag van Bern en Bonn (art. 11.46 van het Besluit activiteiten leefomgeving).
De vermiljoenkever en zijn leefgebied zijn streng beschermd. De soort geniet bescherming op Europees niveau via de bijlagen II en IV van de Habitatrichtlijn. Bijlage II bevat dier- en plantensoorten van gemeenschappelijk Europees belang voor de instandhouding waarvan aanwijzing van speciale beschermingszones vereist zijn. Dit houdt in dat, als de kever in Nederland gevestigd blijft, beschermde gebieden (Natura 2000) aangewezen zullen moeten worden.
Bijlage IV bevat dier- en plantensoorten van gemeenschappelijk Europees belang die strikt beschermd dienen te worden. Deze strikte bescherming omvat onder andere een verbod op:
- het opzettelijk verstoren, vangen of doden van de soort;
- het in bezit hebben van aan de natuur onttrokken exemplaren;
- het beschadigen, vernielen, wegnemen of verstoren van voortplantings- of vaste rust- of verblijfplaatsen van de soort.
Waarnemingen
Volwassen individuen van de vermiljoenkever zijn onmiskenbaar en voor ervaren entomologen vrij simpel te herkennen. De vermiljoenkever is 11-15 mm groot, zeer afgeplat en heeft karakteristieke, zeer sterk geprononceerde slapen (zie foto). Kop en halsschild, uitgezonderd de getande smalle zwarte zijranden, zijn glanzend helder rood, de dekschilden mat rood. Dijen en schenen, sprieten, kaken en ogen zijn zwart, de voeten donkerbruin. Voor leken bleek de herkenning toch iets minder eenvoudig. EIS Kenniscentrum Insecten ontvingen na de publicatie van een persbericht over de ontdekking van de soort veel meldingen van vermeende vermiljoenkevers. In de meeste gevallen bleek het te gaan om de in Nederland algemene vuurkevers Pyrochroa coccinea en P. serraticornis. Ook verwarring met de in Nederland minder algemene en gelijkende rode boktor (Pyrrhidium sanguineum) komt voor. Om de herkenning voor iedereen eenvoudig te maken zijn er soortzoekers beschikbaar voor de imago’s en de larven. Waarnemingen kunnen worden doorgegeven door de waarneming in te voeren op Waarneming.nl.
Voorkomen
De vermiljoenkever werd in 2012 als nieuwe soort voor Nederland ontdekt. Sinds die tijd heeft de soort zich vrij snel uitgebreid. De vermiljoenkever komt op dit ogenblik voor in vochtige bossen in de provincies Noord-Brabant, Limburg, Gelderland, Utrecht en Zeeland. Ook in België is de soort wijd verbreid. In Duitsland komt de soort inmiddels tot in de noordelijke deelstaat Sleeswijk-Holstein voor. Het onderzoek van EIS Kenniscentrum Insecten heeft zich tot 2018 voornamelijk beperkt tot zuidelijk Nederland.
Biotoop
Hieronder staan een aantal foto’s van de biotoop van deze soort. Natte loofbossen met verschillende soorten loofhout: eik, wilg, populier en vele andere boomsoorten kunnen de eerste jaren na kwijnen geschikt habitat bieden.
