Subgroep

Spinnen

Orde Araneae

Spinnen zijn heel bekende ongewervelden. Ze komen dan ook veel in de buurt van mensen voor. Spinnen hebben meestal acht (soms zes) ogen op het kopborststuk en spintepels aan het achterlijf. Het achterlijf is via een dunne steel met het kopborststuk verbonden. Het eerste paar monddelen is omgevormd tot gifkaken, terwijl het tweede paar monddelen, de kaken met pedipalpen, bij mannetjes wordt gebruikt om sperma aan het vrouwtje over te dragen. Uit Nederland zijn ruim 600 soorten spinnen bekend.

Roy Kleukers

Specialist: Peter van Helsdingen

E: peter.vanhelsdingen@naturalis.nl

Spinnen subordes

Spinnen worden ingedeeld in twee subordes. De Mygalomorphae (vogelspinnen) omvat vooral tropische en subtropische soorten, maar in Nederland komen twee soorten mijnspinnen (Atypus) voor. De andere suborde, de Araneomorphae (‘echte’ spinnen), is verdeeld in twee groepen op basis van hun webben. Cribellate spinnen (kaardespinnen) maken webben met een wollige textuur, terwijl acribellate spinnen webben met kleefdraden produceren.

Vrijwel alle spinnen leven op het land, maar er is één soort die in zoet water voorkomt en enkele die op of onder het wateroppervlak jagen.


Publicaties spinnen

Een permanent bijgehouden versie van de catalogus van de Nederlandse spinnen, als opvolger voor de catalogus uit 1999 in de Nederlandse Faunistische Mededelingen 10, is hier te vinden. Deze is niet op papier gepubliceerd maar alleen als pdf in te zien en te downloaden. 

Tevens is een naamlijst met codes en een overzicht met het voorkomen van de soorten per provincie beschikbaar. 


SPINED

Voor de Spinnen wordt een nieuwsbrief uitgegeven die de naam SPINED draagt. Dit is een afkorting van SPInen van NEDerland. Dat “spined” als Engels woord goed bij spinnen past is een leuke bijkomstigheid. Buitenlanders spreken de naam van het tijdschrift dan ook op zijn Engels uit. De afleveringen worden in druk verspreid, maar tegenwoordig vanwege het gemak vooral als pdf. Het wordt ruim verspreid binnen Europa. 

SPINED verschijnt meestal één (soms twee) keer per jaar en bevat artikelen over spinnen en hooiwagens. De meeste artikelen gaan over inventarisaties van gebieden, nieuwe waarnemingen van zeldzame of bijzondere soorten en meldingen van nieuwe soorten, die nog niet eerder in ons waren aangetroffen. Maar er worden ook meer theoretische beschouwingen opgenomen over relaties tussen spinnen onderling, zowel binnen een soort als tussen individuen van verschillende soorten. De nieuwsbrief van de Werkgroep Hooiwagens ‘Opilionieuws’ is ook in SPINED te vinden. SPINED is bedoeld om alle personen die in spinnen en hooiwagens geïnteresseerd zijn op de hoogte te houden van de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van nomenclatuur, literatuur en bijeenkomsten, zoals internationale congressen.


Aandachtsoorten

Spin van het Jaar is een project van de European Society of Arachnology. Een overzicht van de spinnen is hier te vinden.

Spin van het jaar 2017: de platte wielspin Nuctenea umbratica 
Spin van het jaar 2015: de struikspin Anyphaena accentuata 
Spin van het jaar 2014: de herfsthangmatspin Linyphia triangularis 
Spin van het jaar 2013: de Gewone mijnspin Atypus affinis 

Lentevuurspin Eresus sandaliatus 
Grote gerande oeverspin Dolomedes plantarius 
Florentijnse muurspin Segestria florentina 

Soorten

Louis Westgeest

Kerkzesoog

Gewone mijnspin

Gállegro CC BY-NC

Spaanse stierspin

Platte wielwebspin

Hans Jonkman

Herfsthangmatspin

Dick Belgers

Struikspin

Rick Buesink

Lentevuurspin

John Smit

Wespspin

John Smit

Grote gerande oeverspin

Bernard Dupont

De valse weduwe

Willem Vergoossen

Huissteatoda

Steatoda nobilis
Frank van de Putte

Reuzensteatoda

Grote steatoda - Steatoda grossa
Hans Jonkman

Grote Steatoda

Jinze Noordijk

Westelijke zwarte weduwe